Limbas de s'Italia
Articulu in nugoresu
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Linguistic_map_of_Italy.png/200px-Linguistic_map_of_Italy.png)
![](http://chped.net/https/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Minoranze_linguistiche_it.svg/200px-Minoranze_linguistiche_it.svg.png)
Sa limba ufitziale de s'Italia est s'italianu, idioma chi benit derètu dae su toscanu, ma custu non che bocat su fatu chi si chistionent fìntzas ateras limbas, calicuna sènde a su matessi libellu, limbisticu e giuridicu (co-ufitzialidade) de s'italianu etotu: custas, chi sunt limbas a banda dae s'italianu, si narant limbas de minorìa: intra custas, medas sunt in periculu de si nche mòrrer, pro neghe de sa politica assimilatzionista chi s'istadu italianu at semper persichìu cun sas minorìas.
Istadu a libellu legale[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]
Reconnoschimèntu a libellu europeu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]
S'Italia at sinnau sa Carta Europea pro sas Limbas Regionales o de Minorìa, ma depet galu ratificare su tratadu; duncas, a como su chi narat sa Carta in amparu de sas limbas de minorìa non balet pro s'istadu italianu.
Sa Carta non narat, peroe, cale siat su discriminante chi permitit a un'idioma de li nàrrer "limba", cunsizànde de tènner in contu, in prus de carateres limbìsticos ebbìa, fìntzas "cunsìderos psicologicos, sotziologicos e politicos".
Reconnoschimèntu dae s'istadu italianu[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]
S'istadu italianu reconnoschet, sicundu a sa leze numeru 482 de su 15 de Nadale de su 1999 (Art. 2, comma 1), sas limbas de minorìa chi sichint: albanesu, cadelànu, tedescu, grecu, islovenu, croatu, frantzesu, francu-proventzale, friulanu, ladìnu, otzitanu, sardu.
Sa leze, in prus, ischìrriat intra sos chi dìant a èsser grupos de minorìa (populatziones albanesas, catalanas, germanicas, grecas, islovenas e croatas) e sos chi non lu dìant a èsser (est a nàrrer, totus sos ateros).
Reconnoschimèntu a libellu regionale[modìfica | modìfica su còdighe de orìgine]
- Badde de Aosta: su frantzesu est co-ufitziale peri totu sa regione (Le Statut spécial de la Vallée d'Aoste, Title VIe, Article 38); su tedescu no est ufitziale ma, de cada manera, reconnotu in sa Badde de Lys (Le Statut spécial de la Vallée d'Aoste, Title VIe, Art. 40 - bis).
- Campania: su napulitanu est "promòviu", ma non reconnotu, dae sa regione (Reg. Gen. nn. 159/I 198/I, Art. 1, comma 4).
- Friuli-Venetzia Giulia: su friulanu e s'islovenu sunt "promòvios", ma non reconnotos, dae sa regione (Leze regionale de su 18 de Nadale de su 2007, n. 29, Art. 1, comma 1 ; Leze regionale de su 16 de Sant'Andrìa de su 2007, n. 26, Art. 16).
- Piemonte: su piemontesu no est ufitziale, ma reconnotu comente limba regionale (Cunsìzu Regionale de su Piemonte, Ordine de sa Die n. 1118, fattu presente in su 30/11/1999); sa regione "promòghet", chene reconnòscher, s'otzitanu, su francu-proventzale e su Walser (Leze regionale de si 10 de aprile de su 1990, n. 26, Art. 3, comma 1 bis).
- Sardigna: su sardu est reconnotu dae sa regione (Leze regionale de su 15 de Santu Gabine de su 1997, n. 26); su tataresu e su galluresu sunt "promòvios" in ube si chistionant, comente su cadelanu de s'Alighera e su tabarchinu in sas isulas de sa Meurreddìa.
- Trentinu-Südtirol: su tedescu est co-ufitziale in sa provintzia de su Tirolu de Sud (Istatutu Ispetziale, Titulu XI, Articulu 99); su ladìnu, su cimbru e su mochenu non sunt ufitziales ma reconnotos in ube si faveddant (Istatutu Ispetziale, Titulu XI, Articulu 102).
- Venetu: su venetu no est ufitziale, ma reconnotu (Leze regionale de su 13 de aprile de su 2007, n. 8, Art. 2, comma 2).